İŞÇİNİN YILLIK ÜCRETLİ İZİN ALACAĞI NEDİR? BU ALACAK NASIL TAHSİL EDİLİR?
İşçiye, İş Kanunu kapsamında belirli günlerde dinlenme imkânı verilmiştir. İşçiye dinlenme imkânı tanınan bu sürelerin hangi kapsamda olacağı başlıklar halinde düzenlenmiştir. Kanuna göre yıllık izin süreleri ikiye ayrılarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya dayanak teşkil eden belirleyici unsurlar ise işçinin yaşı ile işçinin o iş yerindeki kıdemidir.
İşçinin Kıdemi Kapsamında Yıllık Ücretli İzin Süreleri
• İşçinin kıdeminin 1-5 yıl arasında olması halinde 14 Gün yıllık ücretli izin,
• İşçinin kıdeminin 5-15 yıl arasında olması halinde 20 Gün yıllık ücretli izin,
• İşçinin kıdeminin 15 yıl ve daha fazla olması durumunda 26 Günden az yıllık ücretli izin verilemez.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri yukarıda verilen sürelere dörder gün eklemek suretiyle hesaplanır.
İşçinin Yaşı Kapsamında Yıllık Ücretli İzin Süreleri
• İşçinin 18 ve daha küçük yaşta olması,
• İşçinin 50 yaş ve daha büyük yaşta olması halinde yıllık ücretli izin süreleri 20 günden az olamaz.
Yıllık ücretli izin sürelerinin hesabı yapılırken bu izin sürelerine denk gelen resmi ve dini tatiller izin süresinden sayılmaz.
Hak edilen yıllık ücretli izinlerin kullandırılması esas olmakla birlikte uygulamada işçi ve işveren anlaşarak sonraki yılların izinlerinin de birleştirilerek kullandırıldığı görülmektedir. Bu kapsamda bazı durumlarda işveren tarafından bu izin hakları işçiye ücret olarak ödenmektedir.
Yıllık izin hakkı, Anayasa ile güvence altına alınmış dinlenme hakkının bir yansıması olup iş sözleşmesi kapsamında işçinin görevi devam ederken ücrete dönüşmez. İşçi kullanmadığı yıllık ücretli izin süreleri için ücret talep edemez. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin sona ermiş olması gerekir.
Yıllık ücretli izin işçiye kullandırılmaz ve bu çerçevede ödenmesi gereken ücret de ödenmezse işçi yıllık ücretli izin alacağına istinaden iş mahkemelerinde dava açarak bu alacağını tahsil edebilir. Yıllık ücretli izin alacağına ilişkin dava açılmadan önce arabulucuya başvuru zorunlu olup bu başvurunun yapılmaması durumunda dava usulden reddedilir. İşçi yıllık ücretli izne ilişkin alacağını iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıl içerisinde talep edebilir. Bu 5 yıllık süre zarfında yıllık ücretli izin alacağı talep edilmezse söz konusu alacak zamanaşımına uğrayacaktır.
